Pierwsze wydanie epokowej pracy De revolutionibus orbium coelestium (zdj.2), dedykowanej papieżowi Pawłowi III, wydrukowane zostało w Norymberdze w 1543 w nakładzie 400–500 egzemplarzy. Egzemplarz pierwszego wydania znajdował się w zbiorach Collegium Hosianum w Braniewie. W 1626 dzieło to wraz z innymi łupami trafiło do Szwecji.

-opracowanie, ujęcie w naukowe ramy i rozpowszechnienie teorii heliocentrycznej(zdj. 3) (astronomia), pierwszy raz sformułowanej przez Arystarcha z Samos;
-sformułowanie prawa Kopernika-Greshama (ekonomia);
-sformułowanie twierdzenia Kopernika (geometria).


Na apel Soboru Laterańskiego Kopernik w 1513 opracował i wysłał do Rzymu własny projekt reformy kalendarza. Wówczas też otrzymał od kapituły warmińskiej dom we Fromborku.

W 1514 kupił na własność za 175 grzywien srebra basztę północno-zachodnią w obrębie wewnętrznych murów warowni fromborskiej. Na zapleczu swojego domu zbudował płytę obserwacyjną (pavimentum) i sporządził wzorowane na starożytnych instrumenty astronomiczne (kwadrant, triquetrum i sferę armilarną). We Fromborku przeprowadził około 30 zarejestrowanych obserwacji astronomicznych. Obserwował m.in. Marsa i Saturna, przeprowadził serię czterech obserwacji Słońca. Odkrył wówczas zmienność mimośrodu Ziemi i ruch apogeum słonecznego względem gwiazd stałych.

W 1517 powstała nieoficjalnie pierwsza wersja traktatu monetarnego zidentyfikowana jako napisana przez Mikołaja Kopernika. W 1519 napisał on drugą wersję traktatu monetarnego, różnie nazywaną, w zależności od tłumaczenia i przekładu, m.in. Traktatem o monetach. Na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu (rozpoczętym 17 marca 1522), wygłosił publicznie traktat o monetach (21 marca). W swoim wystąpieniu zaapelował o unifikację systemu monetarnego, z jednoczesnym zachowaniem szeląga jako waluty. Chciał jednak, aby ustalić stały stosunek szeląga do grosza (60 szelągów miało się równać 20 groszom). Kilka miesięcy później gdańska mennica rozpoczęła bić nową monetę, lecz wobec protestów szlachty król wstrzymał emisję. Po hołdzie pruskim Prusy Zakonne straciły prawo do bicia własnej monety, a mennice większych miast zostały zamknięte. W lipcu 1526 ustalono, że zostanie wprowadzona nowa, „lepsza” moneta z wizerunkiem króla. Sprzeciwiał się temu książę Albrecht, jednak edykt królewski wydany 8 maja 1528 zarządził bicie nowej monety zgodnie z postulatami Kopernika (prawo Kopernika-Greshama). Myśl ekonomiczna, w dziedzinie określanej obecnie jako polityka pieniężna, została później jeszcze bardziej rozwinięta. W 1528 Kopernik ukończył dzieło tłumaczone jako Sposób bicia monety.